نحوه اجرا گذاشتن سفته چگونه است؟

جهت دریافت تمامی اطلاعات در رابطه با سفته و نکات کلیدی و امنیتی در این باره ویدئو زیر را مشاهده نمایید.

یکی از پر تکرار ترین سوالاتی که هنگام استفاده از سفته ممکن است با آن رو به رو شوید، پاسخ به سوال نحوه اجرا گذاشتن سفته چگونه است؟ می باشد. متاسفانه عموم مردم از قانون سفته و نحوه به اجرا گذاشتن سفته هیچ اطلاعی ندارند و همین موضوع هم باعث می شود با مشکلات زیادی هنگام استفاده از سفته رو به رو شوند. 

به همین دلیل در این مقاله ابتدا به بررسی انواع سفته و قوانین مرتبط با آن می پردازیم و سپس شما را با نحوه اجرا گذاشتن سفته که شامل اجرا گذاشتن سفته بدون تاریخ، اجرا گذاشتن سفته از طریق اجرای ثبت و غیره آشنا خواهیم کرد.

انواع سفته

_ سفته به عنوان ابزار پرداخت

سفته را به عنوان وسیله ایی برای پرداخت در معاملات بکار می برند که فرد امضا کننده ملزم به انجام تعهدات مالی و مبلغ درج شده در سفته می باشد، البته برخی از شرکت ها و بانک ها نیز برای ضمانت باز پرداخت تعهدات و وام نیز سفته دریافت می کنند.

_ سفته جهت ضمانت 

شرکت و سازمان ها، هنگامی که اقدام به استخدام نیروی جدید می نمایند از شخص سفته ضمانت را دریافت می کنند. این سفته در جهت حسن انجام کار پرسنل دریافت می شود و به عنوان یک تعهد برای انجام بی نقص و بدون اشتباه وظایف و مراقبت از اطلاعات و حریم خصوصی شرکت دریافت می شود.

_ سفته برای انجام معاملات 

ممکن است در شرایطی، در بازار باید مبلغی را در یک مدت زمان مشخص به شخصی پرداخت شود؛ در این شرایط یک سفته به عنوان ضمانت به فرد داده می شود تا مطمئن باشد در تاریخ مشخص شده پول خود را دریافت می کند.

_ سفته بدون امضا 

اگر هنگام تحویل یک سفته به شخص دیگری آن را امضا نکرده باشید این اختیار را به شخص می دهید تا بتواند آن را در معامله دیگری استفاده کرده و به شخص دیگری بدهد که این موضوع اصلا به نفع شما نمی باشد.

_ سفته بدون تاریخ 

اگر سفته بدون تاریخ باشد، فرد دریافت کننده می تواند هر زمانی که قصد داشته باشد، مبلغ سفته را از صادر کننده طلب نماید و فرد صادر کننده موظف است مبلغ مطالبه شده را پرداخت نماید.

_ سفته در وجه حامل 

اگر به جای نام گیرنده، وجه حامل بر روی سفته نوشته شود، هر شخصی با هر نامی می تواند مبلغ سفته را مطالبه نماید.

قانون سفته

_ با توجه به ماده ۳۰۷ قانون تجارت، سفته سندی می باشد که با امضای آن، فرد متعهد می شود که مبلغی را در زمان مشخصی، به صورت عندالمطالبه در وجه شخصی که گیرنده می باشد، پرداخت نماید.

ماده ۳۰۷ قانون تجارت 

فته‌طلب سندی است که به موجب آن امضاکننده تعهد می‌کند مبلغی در موعد معین یا عندالمطالبه در وجه حامل یا شخص معین و یا به‌حواله‌کرد آن شخص کارسازی نماید.

_ در ماده ۳۰۸ قانون تجارت، به نحوه نوشتن سفته اشاره دقیقی شده است که با توجه به آن علاوه بر مهر و امضای آن، دارای تاریخ صدور نیز می باشد و مواردی مانند گیرنده وجه سفته، تاریخ پرداخت سفته و مبلغ قابل پرداخت (با تمامی حروف) باید قید شده باشند؛ در غیر این صورت دارنده نمی تواند از مقررات قانونی سفته استفاده نماید.

ماده ۳۰۸ قانون تجارت 

فته‌طلب علاوه بر امضاء یا مهر باید دارای تاریخ و متضمن مراتب ذیل باشد:
۱) مبلغی که باید تادیه شود با تمام حروف.
۲) گیرنده وجه.
۳) تاریخ پرداخت.

_ با توجه به قانون سفته به خوبی می دانیم که سفته و برات با یکدیگر فرق دارند؛ اما با توجه به ماده ۳۰۹ قانون تجارت، تمامی مقررات در خصوص برات برای سفته نیز مورد استناد قرار می گیرد، البته ناگفته نماند که بر خلاف برات، نوشتن محل پرداخت سفته یکی از موارد ضروری برای تنظیم سفته نیست.

ماده ۳۰۹ قانون تجارت 

تمام مقررات راجع به بروات تجارتی (‌از مبحث چهارم الی آخر فصل اول این باب) در مورد فته‌طلب نیز لازم‌الرعایه است.

_ در حال حاضر سفته به صورت چاپ شده قابل تهیه و استفاده می باشد که به مصوبه سال ۱۳۹۵ توسط مجلس شورای اسلامی، به ازای هر یک میلیون تومان مبلغ اسمی سفته، ۵۰۰ تومان تعیین شده است.

نحوه اجرا گذاشتن سفته

۱_ از طریق دادگاه

۲_ از طریق اجرای ثبت

اگر فردی می خواهد از طریق دادگاه اقدام به اجرا گذاشتن سفته نماید اولین کار این است که درخواست واخواست نماید البته می تواند بدون درخواست واخواست نیز اقدام کند ولی بهتر است بنا به دلایلی که در ادامه ذکر می کنیم درخواست واخواست داشته باشد.

واخواست سفته که شبیه برگشت زدن چک می باشد، به این معناست که پس از رسیدن موعد پرداخت وجه سفته، دارنده باید ظرف مهلت ده روز از تاریخ سر رسید به اداره واخواست سفته مراجعه نماید و واخواست نامه سفته را تکمیل کند. لازم به ذکر است که واخواست نامه چاپ شده را هم می توان از بانک ها و هم از دادگاه ها دریافت نمود و پس از تکمیل، آن را به همراه دادخواست به دادگاه ارائه کرد که یک نسخه از این واخواست نامه به صادر کننده سفته ارسال می شود.

اگر واخواست در زمان مققر انجام نشود سفته از حالت سند تجاری خارج شده به به عنوان یک بدهی معمولی محسوب شده و روند قانونی آن بر اساس قانون تجارت دیگر نخواهد بود.

مزایای واخواست سفته این است که می توان به استناد آن تقاضای صدور تامین خواسته نمود البته در خواست واخواست هزینه بر است و باید ۲ درصد از ارزش کل مبلغ سفته را فرد به دادگاه پرداخت کند.

همچنین در صورتی که سفته ظرف ده روز واخواست شده باشد، خسارت تاخیر تادیه از تاریخ واخواست آن محاسبه می شود و در غیر این صورت، تاریخ ثبت دادخواست قانونی برای اجرای سفته ملاک محاسبه است.

شورای حل اختلاف بنا بر قانون صلاحیت رسیدگی به سفته ها، تا مبلغ ۲۰ میلیون را دارد و اگر بیشتر از این ۲۰ میلیون باشد باید از دادگاه به آن رسیدگی کند که هزینه دادرسی آن سه و نیم درصد از کل مبلغ سفته است؛ البته بعد از وصل سفته هزینه دادرسی نیز از طرف امضا کننده سفته گرفته خواهد شد.

مطالبه سفته از طریق دادگاه

برای اجرای سفته از طریق دادگاه، باید با نحوه اجرا گذاشتن سفته و قوانین آن کاملا آشنا باشید و با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی اقدام به ارائه دادخواست مطالبه وجه سفته نمود که در قسمت خوانده، می توان نام صادر کننده و ضامنین سفته را نیز قید کرد، در قسمت تعیین خواسته و بهای آن، باید عبارت مطالبه وجه سفته تا مبلغ مورد نظر، به انضمام کلیه خسارات قانونی با قرار تامین خواسته را قید نمایید.

در قسمت دلایل و منضمات دادخواست نیز می توان به کپی برابر اصل سفته، کپی برابر اصل واخواست نامه سفته (در صورت وجود) و مدارک هویتی خواهان اشاره نموده و آنها را ضمیمه دادخواست نموده و به مرجع رسیدگی کننده ارائه داد. اگر اموالی از صادر کننده سفته سراغ دارید آنها را به دادگاه معرفی نموده و در غیر این صورت می توانید برای اعلام اموال وی تقاضای استعلام نمایید.

اجرا گذاشتن سفته از طریق اجرای ثبت

یکی از روش های نحوه اجرا گذاشتن سفته از طریق اداره ثبت می باشد، در این روش در ابتدا باید وجه سفته را از صادر کننده مطالبه نموده و در صورت عدم پرداخت مبلغ سفته توسط صادر کننده در تاریخ سر رسید، دارنده سفته می تواند ا مدت زمان ۱۰ روز واخواست را تنظیم نماید. 

نحوه به اجرا گذاشتن سفته ضمانت یا مطالبه وجه حسن انجام کار 

نمی توانیم با قطعیت بگوییم که استفاده از سفته حسن انجام کار قانونی می باشد یا خیر، برای اینکه کارفرما بتواند از این نوع سفته استفاده کند باید توانایی اثبات این موضوع را داشته باشد که کارگر و یا کارمند او به درستی وظایف خود را انجام نمی دهد و همین هم باعث شده تا به او خسارتی وارد شود. 

کارفرما برای مطالبه وجه سفته ای که دریافت کرده باید مقدار خسارت خود را برآورد و به دادخواست ضمیمه نماید و یا اینکه همان ابتدا دادخواست مطالبه وجه نقد را ارائه داده و سپس تقاضای اظهار نظر کارشناسی برای برآورد میزان خسارت وارد شده را داشته باشد.

نحوه مطالبه سفته سفید امضاء

سفته سفید امضا به سفته ای گفته می شود که نام و امضا صادر کننده بر روی آن وجود دارد اما موارد دیگری مانند، تاریخ سر رسید، وجه و نام گیرنده خالی گذاشته شده اند و در اصل فرد صادر کننده تکمیل این اطلاعات رابر عهده فرد گیرنده گذاشته است.

سفته سفید امضا خطرناک ترین نوع سفته می باشد، البته این سفته در صورتی که شرایط آن رعایت شده باشد با سفته معمولی هیچ تفاوتی ندارد. (در قانون هم تقاوتی برای این مورد ذکر نشده زیرا دارای امضا می باشد و معتبر است)

قانون گذار در رابطه با سفته سفید امضا شرایطی را در نظر می گیرد که صادر کننده سفته به گیرنده این وکالت را داده تا بتواند از جانب او سفته را تکمیل کند. 

برای وصول سفته سفید امضا باید تمامی مشخصات آن تکمیل شوند و برای رسیدگی به آن باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضائی اظهار نامه ای برای صادر کننده ارسال شود. در صورتی که این سفته در تاریخ مقرر پرداخت نشود بعد از حدود ۱۰ روز از سر رسید می توانید برای واخواست اقدام نمایید. 

نکته : در صورت سوء استفاده شخصی از سفته سفید امضا، فرد مجازات خواهد شد.

ماده ۶۷۳ قانون مجازات اسلامی 

 هرکس از سفید مُهر یا سفید امضایی که به او سپرده شده است یا به هر طریق به دست آو‌رده سوء استفاده نماید به شش ماه تا یک سال و شش ماه حبس محکوم خواهد شد.

نحوه اجرا گذاشتن سفته بدون تاریخ 

چنانچه سفته ای در اختیار دارید که دارای سر رسید و تاریخ نمی باشد، نشان دهنده عندالمطالبه بودن آن می باشد. سفته عندالطالبه را می توان هر زمانی مطالبه نمود و برای وصول آن نیاز به گذشت زمان نیست. 

اگر دارنده سفته از صادر کننده آن با استفاده از ارسال اظهار نامه درخواست پرداخت مبلغ را داشته باشد و صادر کننده نیز از پرداخت امتنع نماید، دارنده سفته می تواند سفته را واخواست نموده و از طریق مراجع قضایی ادقام به مطالبه نماید.

نحوه اجرا گذاشتن سفته تاریخ گذشته  

در صورتی که از تاریخ درج شده بر روی سفته گذشته باشد و شما قصد مطالبه آن را داشته باشید دو حالت ممکن است رخ دهد.

در اولین حالت ممکن است کم تر از ۱۰ روز از تاریخ سفته گذشته باشد که می توانید به سادگی نسبت به واخواست آن اقدام کنید.

اگر هم بیش تر از ۱۰ روز از تاریخ درج شده بر روی سفته گذشته است می توانید از طریق مراجع قضایی خواستار دریافت مبلغ سفته باشد. البته در اینجا سفته یک سند عادی محسوب می شود و برای تامین خواسته خود باید مبلغی را به امانت بگذارید.

شرایط اجرا گذاشتن سفته

_ یکی از مهم و ضروری ترین شرایط اجرا گذاشتن سفته، واخواست آن می باشد. واخواست در حالت کلی به معنای مطالبه کردن وجه سفته، به روش قانونی و رسمی می باشد و با استفاده از واخواست نمودن سفته پرداخت نشده، دارنده سفته نسبت به این موضوع معترض می شود. 

واخواست سفته بدین گونه می باشد که دارنده سفته تا حداکثر ۱۰ روز بعد از تاریخ سر رسید سفته می تواند فرم مربوط به واخواست سفته را تکمیل نماید. (این اوراق از دادگستری قابل تهیه می باشد)

_ چنانچه سفته در این زمان ۱۰ روزه واخواست نشده باشد باز هم می توان آن را از طریق دادگاه به اجرا گذاشت و دارنده سفته در این شرایط نمی تواند از مزایای اسناد تجاری استفاده کند زیرا این سند تبدیل به یک سند عادی شده است.

_ از مزایای تجاری بودن دعوی اجرا گذاشتن سفته این می باشد که می توان بدون پرداخت هر نوع خسارت احتمالی علاوه بر دادخواست مطالبه وجه سفته از دادگاه، تقاضای تامین خواسته را نیز داشت. در صورتی که سفته در این مهلت واخواست شود، خسارت تاخیر تادیه از تاریخ واخواست سفته محاسبه خواهد شد.

_ دارنده سفته می تواند ظرف مدت یک سال بعد از واخواست کردن سفته، در دادگاه اقامه دعوی مطالبه وجه سفته را نماید. به همن خاطر در این مهلت دارنده سفته باید از طریق ارائه دادخواست مطالبه وجه سفته علیه فرد صادر کننده، وجه سفته خود را مطالبه کند.

_ در طول این مدت یک ساله اگر دارنده برای مطالبه وجه سفته دادخواست خود را ارائه دهد، می تواند علیه تمامی ظهر نویسان سفته نیز اقامه دعوی کند، زیرا همگی افراد در مثال دارنده سفته، ضامن محسوب می شوند. اما فراموش نکنید بعد از این مدت دیگر امکان اقامه دعوی حقوقی بر علیه ظهر نویسان سفته وجود ندارد.

یک نمونه دادخواست مطالبه وجه سفته 

خواهان : …………

خوانده : ………………

وکیل : ………………………………

تعیین خواسته و بهای آن:

تقاضای صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ ……….. و مطالبه وجه سفته (….. فقره) به مبلغ ………… ریال و خسارت تاخیر تادیه از تاریخ تقدیم دادخواست لغایت پرداخت به انضمام هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل

دلایل و منضمات:

۱- فتوکپی مصدق سفته ها

۲- وکالت نامه

متن دادخواست مطالبه سفته
ریاست محترم دادگاه

احتراما به وکالت از خواهان به استحضار می رساند:

خوانده فوق به موجب …… فقره سفته به شماره های …… و …….. هرکدام به مبلغ ……… ریال و ……… به مبلغ ……. ریال جمعا ……….. ریال به موکل بدهکار می باشد که علیرغم مراجعات مکرر حاضر به پرداخت دین و بدهی خود نمی باشد علیهذا از دادگاه محترم صدور حکم بر محکومیت وی به پرداخت مبلغ یاد شده و خسارت تاخیر تادیه از تاریخ تقدیم دادخواست لغایت پرداخت وجه به انضمام هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل مورد استدعا می باشد.

سخن نهایی

 بیش تر افرادی که از سفته استفاده می کنند آن را به عنوان ضمانت و حسن انجام کار در وجه فرد گیرنده صادر می کنند؛ به همین خاطر بهتر است از تمامی قوانین و شرایط اجرا گذاشتن سفته اطلاع کافی داشته باشند، زیرا همان طور که در متن به آن اشاره کردیم ممکن است شما با اعتماد بی جا به یک شخص و صدور سفته سفید امضا خود را به دردسری بزرگ بیندازید. چنانچه درباره نحوه اجرا گذاشتن سفته و شرایط آن دچار ابهاماتی شده اید می توانید با مجموعه وکیل کمک تماس بگیرید تا کارشناسان حقوقی ما به تمامی سوالاتتان پاسخ دهند.

سوالات متدوال