یکی از مواردی که زوجین هنگام جدا شدن و طلاق با آن کشمکش دارند، حضانت فرزند است.در طلاق توافقی دو طرف سر تمام موضاعت مادی از جمله مهریه و معنوی مثل حضانت فرزندان به توافق می رسند.اما در برخی موارد دیده شده که موضوع حضانت بسیار مشکل ساز شده و طرفین به توافقی ما بین خود نمی رسند.
ما قصد داریم در این مقاله بیان کنیم که شرایط حضانت فرزند چیست؟ آیا مادر یا پدر این شرایط را دارند و اگه دارند چگونه باید از آن استفاده کنند.
حضانت چیست؟
حضانت در معنی لغوی به مفهوم نگهداری و حفاظت است، که البته در تعریف حقوقی آن در قانون مدنی به برعهده داشتن سرپرستی و داشتن حق تکلیف فرزندان معنی شده است.
در مواد ۴۷-۴۰ قانون جدید حمایت از خانواده و ۱۱۷۹-۱۱۶۸ قانون مدنی به صراحت درباره نگهداری و پرورش طفل صحبت شده است. البته لازم به ذکر است که حضانت بیشتر به پرورش جسمانی کودک تعلق می گیرد و برخی محدودیت های حضانت شامل موارد تربیت و پرورش اخلاقی وی نمی شود.
در مبحث حضانت دو موضوع شرایط حضانت و سلب حضانت بسیار مطرح است که البته در ادامه کامل توضیح خواهیم داد.
شرایط حضانت فرزند در طلاق توافقی
در طلاق توافقی که شرایط ویژه ایی محسوب می شود، و زوجین بر سر مسائل مالی(مهریه،نفقه و ..) و مسائل غیر مالی مانند حضانت فرزندان توافقی را صورت می دهند، و دادگاه نیز به استناد به توافق صورت گرفته رای را صادر میکند.
اما در صورتی که طرفیت به توافق نرسند، طبق شرایطی که در ادامه توضیح دادهیم حضانت فرزندان به مادر و یا پدر واگذار می شود.
شرایط حضانت فرزند پسر در طلاق توافقی
ابتدا باید این مورد را ذکر کنیم که مدار حضانت اصطلاحا دارای یک چارچوب و زمان مشخصی است.این جمله به چه معناست؟ یعنی فرزند پسر تا قبل از ۱۵ سالگی در مدار حضانت قرار دارد و هنگامی که از این سن عبور کند، خود باید تصمیم بگیرد که میخواهد با پدر یا مادر زندگی کند.
اما تا قبل از آن طبق قانون مدنی باید حضانت وی به پدر یا مادر واگذار شود.
در شرایطی که والدین قصد جدایی داشته باشند و اگر بر سر حضانت فرزندان به توافق نرسیده باشند، طبق قانون اولویت حضانت دختر و پسر تا ۷ سالگی برای مادر است و پس از آن بصورت اتوماتیک به پدر واگذار می شود.البته در طلاق توافقی ممکن است زوجین به توافقی بین خود رسیده باشند که قانون به آن استناد خواهد کرد.
این نکته نیز حائز اهمیت است که نفقه فرزندان در هر صورت بر عهده پدر است که در مقاله ایی جدا به آن پرداخته ایم.
اگر زوجین به توافق نرسیده باشند طبق قانون حضانت فرزند پسر در طلاق توافقی تا ۷ سالگی برعهده مادر است و بعد از آن به پدر واگذار می شود و بعد از ۱۵ سالگی خود پسر باید تصمیم بگیرد که با پدر میخواهد زندگی کند یا مادر.
البته شرایطی مبنی بر سلب حضانت فرزندان وجود دارد که در ادامه بیان میکنیم.
شرایط حضانت فرزند دختر بعد از طلاق توافقی
همانطور که بالا اشاره کردیم در بحث طلاق توافقی دادگاه به توافق زوجین استناد میکند و دخالتی نمیکند.
شرایط حضانت فرزند دختر بعد از طلاق توافقی اینگونه است که حتی اگه توافقی نیز بوجود نیاید، تا ۷ سالگی بر عهده مادر است.
پس از آن تا سن ۹ سالگی که سن بلوغ شرعی دختران است با پدر و از آن به بعد خود دختر باید تصمیم بگیرید که با کدوم یک از والدین خود می خواهد زندگی کند.
البته قانون تبصره هایی نیز مبنی بر سلب حضانت دارد به این ترتیب که صلاح کودک را در مواردی که تشخیص دهد در نظر خواهد گرفت که در بخش سلب حضانت توضیح خواهیم داد.
شرایط سلب حضانت فرزندان از پدر یا مادر چیست؟
همانطور که توضیح دادیم قانون در شرایطی حضانت قانونی والدین را می تواند سلب کند و در جهت حمایت از کودکان آن چیزی که به صلاح آنهاست را اجرا کند.
در ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی که در سال ۱۳۷۶ اصلاح شده است ، در خصوص سلب حضانت از کسی که حضانت را بر عهده دارد چنین پیش بینی شده است : « هرگاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست ، صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد ، محکمه می تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضایی ، هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند ، اتخاذ کند»
به موجب این ماده ، دادگاه می تواند تحت شرایط مذکور ، حضانت طفل را از پدر یا مادری که حضانت را بر عهده دارد سلب نماید .
مواردی که باعث سلب حضانت از هریک از والدین می شود به شرح زیر است:
۱ – اعتیاد زیان آور به الکل ، مواد مخدر و قمار ؛
۲ – اشتهار به فساد اخلاق و فحشا ؛
۳ – ابتلاء به بیماری های روانی با تشخیص پزشک قانونی ؛
۴ – سوء استفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد و فحشاء ، تکدی گری و قاچاق ؛
۵ – تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف .
سخن پایانی
در صورتی که در در شرایط طلاق توافقی قرار دارید و سوالاتی در خصوص حضانت فرزندان دارید، می توانید با مجموعه مشاوره تلفنی وکیل کمک تماس گرفته و با کارشناسان بخش طلاق ما در این باره مشورت کنید.
نظرات کاربران